Có cầu ắt có cung, đàn ông, nữ giới ở các làng xã ven biển trong huyện hò nhau ra bãi cào ngao về bán
Những người nuôi ngao ở đây kể lại: Cơn bão quỷ quái ấy đổ vào đúng lúc thủy triều xuống, cả vùng bãi bạt ngàn đang trơ đáy. 000 đồng/kg, dù lỗ nặng chúng tôi vẫn vớt vát được chút ít. Đàn ngao đang ngủ yên bị gió bão xới tung, bỏ suốt nhiều giờ liền. Còn nhớ, khi cơn bão số 8 ập vào thời khắc cuối năm 2012 đã phá hủy tan hoang cả nghìn hécta đầm, bãi ngao ở đây.
Như người đang "ốm dở”, lại gặp đợt nắng nóng sau đó nên chúng đồng loạt… "há mồm”, ước tính khoảng 4000 tấn. Các nhà chế biến không dễ ưng nhập vật liệu từ những người đi "bán rong”, nếu được cũng bị ép giá, lượng ngao tiêu thụ được chẳng đáng bao lăm… Một cảnh xa ảm đạm đang trùm cả vùng ngao Giao Thủy từng một thời rất mực hoàng kim này.
Có ông quan chức nhà băng vác vài tỷ về mua vài ha đầu tư "nuôi chơi”. Chủ toạ Hiệp hội Nuôi thân mềm huyện Giao Thủy Nguyễn Văn Cửu buồn bã cho hay: Cung cấp ngao cho thị trường Trung Quốc đã lâu nhưng đến nay con ngao Việt Nam, trong đó có ngao Giao Thủy vẫn phải cam chịu đi vào thị trường này bằng đường tiểu ngạch, không chính danh.
Thời tiết còn là "thủ phạm” khiến hàng nghìn tấn ngao thương phẩm phải "há mồm” trong đợt nắng nóng đầu năm 2013 vừa qua. Nhiều người chỉ cần mua bán, nhượng mặt biển cũng kiếm tiền tỷ như không
Hiện nay thì ông Cửu đã trở nên "người đương thời”, tên ông thường gắn với những biệt danh như "tỷ phú ngao”, "vua ngao”… Nhưng vào thời điểm ngao thiên nhiên ở các bãi bồi ven biển Giao Thủy cạn kiệt, ít ai biết người đàn ông có dáng người thấp bé này đã phải lăn lộn, khó nhọc thế nào để tìm được nguồn ngao giống thay thế.
Thời hoàng kim của… ngao Nhiều năm làm lãnh đạo xã, lại cũng đã có tuổi, ông Vũ Minh Khuyến - Bí thư Đảng ủy xã Giao Xuân - thủ phủ vùng ngao Giao Thủy hiểu khá rõ lịch sử con ngao ở biển quê mình. Còn hơn trúng số độc đắc, vụ ấy theo con nước, ấu trùng giống ngao thiên nhiên và từ các đầm bãi khác "lọt” vào vây của ông này nhiều vô kể. Dân nuôi ngao Giao Thủy giây khắc thiệt hại "cơ học” nhiều tỷ đồng… chủ toạ Hiệp hội Nuôi thân mềm huyện Giao Thủy Nguyễn Văn Cửu: Chúng tôi đang điêu đứng vì không tiêu thụ được ngao Họa vô đơn chí! Không chỉ việc ngao liên tiếp "há mồm”, điều lo âu nhất của người nuôi Giao Thủy giờ là thị trường Trung Quốc - nơi tiêu thụ đến ¾ sản lượng ngao ở đây đã ngưng "ăn hàng”.
Đơn giản là sản phẩm xuất khẩu sang Châu Âu đòi hỏi rất khe khắt về tiêu chuẩn chất lượng, cội nguồn, xuất xứ. Chẳng vậy mà chỉ trong một thời kì ngắn, người ta chứng kiến ven các con đường trong các xã như Giao Xuân, Giao Hải, Giao Lạc hàng loạt những ngôi nhà sang trọng cỡ biệt thự cứ liên tục mọc lên.
Dùng không hết còn "chia” cho… lợn, gà, ngan vịt. Hậu quả của nó là hàng chục tấn ngao thương phẩm ở đây đang bị ứ, chẳng thể phóng thích khỏi bãi. Âm u vùng ngao Giao Thủy Thời hoàng kim của vùng ngao Giao Thủy có nhiều chuyện thật mà tưởng như đùa. Nay thì cả con đường không đích danh này cũng đang bị chặn, khiến cả vùng ngao điêu đứng
Theo lời "vua ngao” thì phải mất nhiều thời gian lăn lộn khắp chiều dài bờ biển từ Bắc vào Nam, qua bao lăm lần thử nghiệm, chung cục ông mới phát hiện và đưa được loại ngao giống từ Bến Tre, rất hiệp với môi sinh lãnh hải Giao Thủy để thay thế nguồn ngao giống thiên nhiên. Thay bằng việc khai hoang thiên nhiên như trước, họ nghĩ và thực hành ngay việc nuôi ngao để bán.
Tới kỳ thu hoạch vị này ẵm cả chục tỷ tiền lãi "ngon ơ” chỉ qua một vụ đầu tư "lướt sóng”… Chưa bao giờ ngao Giao Thủy ế ẩm nhiều như bây chừ Theo ông Khuyến, thời khắc nguồn ngao thiên nhiên ở bãi bồi cạn kiệt cũng là thời khắc đánh dấu bước đột phá trong tư duy làm giàu của người quê ông.
Nhiều người trước đây phải ăn ngao thay cơm nay trở nên tỷ phú, ở vi la, đi xe hơi chỉ từ việc khai hoang, nuôi con thân mềm này. Ấy là lúc chẳng biết bằng cách nào, các thương buôn Trung Quốc phát hiện ra nó, mò sang tận nơi mua. Bây chừ thì chúng được coi là đặc sản biển chứ hồi đó, đàn bà quê ông vẫn ra bãi cào ngao về cho cả nhà ăn thay cơm, nhất là vào những lúc "thóc hao, gạo kém”.
Để "sở hữu” một, hai ha mặt bãi bồi có ngao, người ta phải bỏ ra vài tỷ đồng.
Một dạo vùng ngao xuất hiện nhiều đại gia ở trong và ngoài tỉnh ào ạt vác tiền tỷ về đây cắm bãi. Một chủ đầm ngao (giấu tên) đang "lo thắt ruột” với món nợ nhà băng lên tới bạc tỷ, buồn rầu than rằng: "Cách nay mấy tháng, giá ngao rớt xuống chỉ còn quãng 10.
Vậy nhưng, đến quãng những năm 1990 thì con ngao Giao Thủy bắt đầu mang một "thân phận” khác, danh giá hơn nhiều
Mỗi đoàn xe tải chất đầy ngao chuyển bánh, ngược lên biên cương phía Bắc là mỗi lần túi tiền của nhiều người dân ở đây thêm rủng rỉnh. Bước tiến lớn nhất là sau nhiều vậy, Hiệp hội Nuôi nhuyễn thể Giao Thủy đã xây dựng và đăng ký được bản quyền thương hiệu, nguồn gốc, xuất xứ "Ngao sạch Giao Thủy”… ngán ngẩm vì ngao Từng hoàng kim là vậy nhưng Hiện tại người nuôi ngao Giao Thủy đang rơi vào đáy của sự khốn khó khi liên tục phải hứng chịu những "cú đánh trời giáng” của thời tiết và thị trường.
Trần Duy Hưng. Không chỉ chứng khoán hay bất động sản mới có kiểu đầu tư "lướt sóng”, ở vùng ngao này cũng không hiếm chuyện như vậy. Người dân chẳng biết làm gì với con ngao, bán trong vùng chẳng ai mua vì ở đâu cũng "thừa mứa”, nếu bán được cũng rất rẻ mạt.
Theo ông Cửu, vì xót của, thời gian qua một số chủ đầm ngao Giao Thủy đã phải làm một việc "cực chẳng đã” là tự đóng gói, chuyển vận ngao vào tận một số nhà máy chế biến trong Nam - nơi tìm được đường xuất khẩu ngao chế biến sang một số nước Châu Âu - để chào hàng.
Tuy nhiên, thay bằng nhận được những cái gật đầu, họ thường nhận được những lời chối từ. Trong khi thị trường nội địa mới chỉ tiêu thụ được một lượng nhỏ sản lượng, cái "lắc đầu” của thị trường ngoại nhiều tháng qua đã khiến người nuôi ngao trong nước nói chung và người nuôi ngao Giao Thủy nói riêng "chết điếng người”.
Ông cho biết: Từ bé ông đã thấy con vật bé tẹo teo này nhiều "vô thiên lủng” ở ngoài các bãi bồi. Ế ẩm thế này, chúng tôi mất trắng”.
