Tuy thế, Việt Nam cũng đang nổi lên như là một đối tác kinh tế lớn
Mối quan tâm trở lại của Nga đối với Cam Ranh có ý nghĩa chiến lược này là một nguyên tố quan yếu trong một loạt sự kiện củng cố mối quan hệ hàng hải với Việt Nam.
Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã từng nói: “Chúng tôi sẽ mua nhiều vũ khí, cốt tử từ Nga. Nằm gần các tuyến hàng hải quan yếu trong khu vực Biển Đông và gần khu vực giàu dầu mỏ quanh các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, vịnh Cam Ranh có tầm quan yếu chiến lược lớn.
(Theo Infonet). Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh. Nhưng các nhà bình luận quốc tế lại cho rằng, chính những hoạt động biểu đạt sự hợp tác Nga – Việt mới đề đạt rõ nét nhất khuynh hướng gia tăng chính sách hướng Nam của Moscow.
Về góc cạnh chính trị, Nga cũng là một đối tác tin. Về công nghệ, vũ khí của Nga khá hiện đại và chúng tôi đã quen sử dụng. Cuộc tập trận bất ngờ ở vùng Viễn Đông với Trung Quốc mang tên “Joint Sea 2013” được bộc lộ là cuộc tập trận hải quân lớn nhất của Nga với Trung Quốc từ trước đến nay.
Tất nhiên, Bắc Kinh sẽ không cảm thấy thoải mái trước sự “thân thiết” giữa Nga và Việt Nam. Đã tới lúc Nga cần chuyển sang tuổi chiến lược tại khu vực này, kiếm các đồng minh mới trong một khu vực mà những thách thức địa chính trị đang gia tăng.
Hai bên đã chính thức tán đồng để Nga hỗ trợ cải tạo cảng Cam Ranh nằm ở khu vực miền trung Việt Nam. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu trong chuyến thăm Việt Nam đã khẳng định: “Mục tiêu của Nga cũng như các cường quốc khác là quan hoài đến tự do hàng hải, Nga phản đối bất kỳ thái độ thách thức nào đối với quyền tự do này”. Mặc dù những giải thích và tuyên bố chính thức này xác định quan điểm rằng Nga sẽ đứng ngoài các tranh chấp bờ cõi tại Biển Đông nhưng thực chất của sự dự – đặc biệt là hợp tác hàng hải với Việt Nam – lại thấy một ý khác.
Sự phát triển quan hệ có ý nghĩa này còn diễn đạt qua việc Nga độ một thỏa thuận cung cấp cho Việt Nam 6 tầu ngầm diesel lớp Kilo hồi năm ngoái – đánh dấu một bước ngoặt trong hiệp tác hải quân giữa Nga và Việt Nam
Thỏa thuận này có trị giá 3,2 tỷ USD, là thỏa thuận lớn nhất trong lịch sử xuất khẩu quốc phòng của Nga.
Sự xoay trục của Nga hướng tới khu vực châu Á – thái hoà Dương sau một thập kỷ rưỡi phục hồi là nhằm củng cố lại chính mình. Theo tuyên bố chính thức, công ty Tân Cảng thuộc quân chủng Hải quân Việt Nam sẽ chủ trì và dự liên doanh với Tập đoàn dầu khí Việt Nam (VietsoPetro).
Những động thái quan trọng vừa diễn ra hồi tháng 7 vừa qua đã làm nổi rõ “tốc độ liên hệ vào châu Á” của Nga. Mặc dù Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã cầm làm nhẹ bớt tầm quan trọng của sự kiện này nhưng rõ ràng, tầm trọng về mặt chiến lược và quân sự của Cam Ranh đối với Nga là chẳng thể bỏ qua.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Liu Weimin đã xa xăm: “Trung Quốc hy vọng các công ty từ các quốc gia bên ngoài khu vực Biển Đông sẽ trọng và ủng hộ nỗ lực thương lượng của các bên có liên tưởng trực tiếp và tránh những hành động can thiệp vào những rứa này”.
Có thể hiểu tại sao Việt Nam hướng tới quan hệ quân sự và thiên về hướng tăng cường cộng tác với hải quân Nga. Không ầm ĩ như chính sách “Trục châu Á” của Mỹ nhưng giới quan sát quốc tế càng ngày càng tỏ ra quan tâm một cách đặc biệt đến chính sách “trục” của Nga ở khu vực châu Á – thanh bình Dương.
Cùng với một thỏa thuận cho việc dùng viên chức và hỗ trợ tàu thuyền Nga để nâng cấp các cơ sở hải quân tại cảng Cam Ranh, các nhà lãnh đạo 2 nước còn quyết định thành lập một cơ sở tôn tạo thương mại tại cảng. Về phần mình, Nga đã rất cẩn trọng để không cừu địch với Trung Quốc, nước đã trở nên đối tác thương nghiệp lớn thứ 2 của Nga trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Nga vẫn là một trong những nhà xuất khẩu khí giới lớn trên thế giới.
Hai chiến hạm hiện đại của Hải Quân Việt Nam mua từ Nga đang luyện tập trong khu vực cảng Cam Ranh. Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tới Hà Nội trong tháng 4/2013 đã chứng minh tầm quan yếu của hợp tác hàng hải Nga – Việt.
Chứng minh tầm quan trọng chiến lược của Việt Nam đối với Nga, cựu Tư lệnh Hải quân Nga – Đô đốc Viktor Kravchenkoonce nói: “Nếu Nga vẫn coi mình là một cường quốc hàng hải, việc phục hồi các cứ như cảng Cam Ranh là chẳng thể tránh khỏi”. Trong năm 2012, Nga đứng thứ 18 trong số 101 nhà nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với số vốn đăng ký hơn 2 tỷ USD trong 93 dự án.
Các quan chức ở Moscow đã giảng giải sự cộng tác trên biển với Việt Nam là dựa trên cơ sở ủng hộ các nguyên tắc tự do hàng hải, chiểu theo điều 87 của Công ước liên hiệp Quốc về Luật Biển.
