4, Rạng Đông rời vịnh Cam Ranh, chuyển sang vịnh Vạn Phong
5. “Chạm tay” vào lịch sử Nhân Liên chỉ dẫn chúng tôi đến mua vé để lên tham quan tàu. Chiến hạm Nga bắt đầu đậu ở bờ biển Việt Nam lần cuối.
Ngày 25. 10. 4, bình minh tiến đến gần Côn Đảo. 731 tấn này và đến năm 1903, chiến hạm Rạng Đông chính thức đi vào hoạt động cho đến năm 1957. Lối kiểm tra an ninh trước khi lên tham quan chiến hạm. Trên đường đi sang Viễn Đông, bình minh từng chịu thiệt hại nhẹ do hỏa lực bắn nhầm từ đồng đội trong sự kiện Dogger Bank.
1905, Rạng Đông tham gia trận hải chiến Tsushima cùng với của Hải đội Nga. Phải mất 9 giờ đi tàu hỏa từ thủ đô Moscow (Nga), chúng tôi mới đến được thị thành cảng St Petersburg. 1917, trong cao điểm của cuộc Cách mạng Tháng Mười, việc khước từ thi hành một mệnh lệnh cho bình minh ra khơi đã khơi mào cho cuộc chống chọi rốt cục.
Chúng tôi được đi qua nhiều căn phòng như phòng ăn, phòng tập, phòng từng lưu trữ khí giới và cả khán phòng từng quy tụ một thủy thủ đoàn gồm khoảng 570 người. Và không chỉ hiện tại, từ trong quá cố, một phần đời của Rạng Đông trước Cách mạng Tháng Mười, bình minh cũng đã 2 lần gắn bó với bờ biển của Việt Nam.
Rạng Đông đã đậu lại đó 12 ngày, luân phiên làm nhiệm vụ trực chiến trên biển, bốc dỡ than và thực phẩm, lạ tập tành ngoài khơi. Nhân Liên nói: “Đến St Petersburg mà không thăm chiến hạm Rạng Đông, 3 Cung điện Mùa Đông, Mùa Hè, Mùa Thu là coi như chưa đến St Petersburg đấy nhé!”.
Ven bãi biển tản mát mấy chiếc thuyền nan
Vịnh biển phương Nam khiến các thủy thủ xứ Nga ngỡ ngàng choáng ngợp vì sự rộng lớn. Dù đã 110 năm kể từ ngày ra đời, nhưng cơ sở hạ tầng bên trong chiến hạm vẫn còn rất vững chắc. Trong cuộc chiến tranh Nga- Nhật (1904-1905), chiến hạm Rạng Đông đã tham gia trận hải chiến Tsushima với kết cuộc bi kịch cho quân Nga tại hải phận Nhật Bản. 5. Đăng Thúy. 4. Ở đó, ông nhìn thấy một ngôi làng nhỏ với những túp lều tường đất mái tranh, trông cảnh tượng rất khốn khổ.
Trong thời kì còn hoạt động, chiến hạm Rạng Đông từng ghé thăm một số nước, trong đó có hai lần bình minh từng neo đậu ở bến cảng Việt Nam. Theo tài liệu lịch sử, bình minh thuộc thành phần Hải đội 2 Nga tại Thái Bình Dương, hầu hết được rút ra từ Hạm đội Baltic Nga, được gửi từ biển Baltic đến thanh bình Dương dưới quyền chỉ huy của Phó Đô đốc Rozhestvenski.
Dưới quyền chỉ huy của Chuẩn Đô đốc Oskar Enkvist, Rạng Đông đã xoay xoả thoát khỏi bị tiêu diệt như hồ hết tàu chiến của Hạm đội Nga, và cùng với hai tàu tuần dương khác rút lui được về cảng Manila trung lập. Còn trên đường tới Tsushima, bình minh cũng như các tàu khác của hải đội Nga hoàng, đã neo lại ngoài khơi bờ biển Việt Nam trong một tháng.
Chiến hạm Rạng Đông theo tên gọi của Nga là Aurora, mà bất cứ người dân cố đô St Peterburg nào cũng có thể kể vanh vách về những chiến tích hào hùng của chiến hạm huyền thoại này. Trước khi xuống xe, Liên không quên căn dặn: “Cẩn thận túi xách, nhiều người Việt Nam đã trở nên nạn nhân của bọn ăn trộm ở bến tàu này!”. Sau khi mua vé với giá 245 rúp, chúng tôi được dẫn qua một vòng soát an ninh trước khi đi vào bên trong chiếm hạm.
Ngày 23. Đâu đó có những vết sờn của thời gian, nhưng càng làm cho chiến hạm thêm sống động. Buổi sáng ngày 13. Lúc 21 giờ 45 phút đêm hôm đó, một phát súng lệnh bắn ra bởi khẩu pháo trước mũi của tuần dương hạm bình minh chính là mật hiệu để bắt đầu cuộc tiến công vào Cung điện Mùa Đông, địa điểm cố thủ của chính phủ Cách mạng tư sản, dẫn đến hồi kết thúc của cuộc cách mệnh Tháng Mười.
1905. Đón chúng tôi là Nhân Liên- cô bạn người Việt Nam có 13 niên học tập và sinh sống ở đô thị này.
Nhật ký ghi rõ: “Rạng Đông” tiến vào vịnh Cam Ranh sáng sớm ngày 1
Con tàu khổng lồ song chỉ có một lối nhỏ dẫn lên, bởi đó cũng là cách để kiểm soát du khách chặt hơn. Đã có rất nhiều người Việt đặt chân đến nơi đây và thân thuộc đến nỗi, ngay ở phía bên ngoài của bến tàu, những người chơi nhạc dạo cũng học chọc bài Quốc ca Việt Nam để thổi mỗi khi thấy du khách Việt đến đây.
Đến ngày 11. Lời căn dặn của Nhân Liên chỉ được ghi nhớ trong khoảng vài phút đầu, sự đồ sồ, hoành tráng và có sức hút kỳ lạ, khiến bất cứ ai cũng cảm thấy choáng ngợp, nhỏ bé trước chiến hạm bình minh, con tàu huyền thoại mà người Nga đã đóng từ thế kỷ 18 này.
Nhân Liên từng là sinh viên khoa Tâm lý học của Trường Đại học Sư phạm St Peterburg, nhưng khi ra trường, cô đã đắm say với nghề chỉ dẫn viên du lịch, bởi lịch sử hào hùng và đầy cuốn của St Petersburg đã hút hồn cô đến kỳ lạ.
Trong làng có một miếu thờ nhỏ. Dấu ấn Việt Nam Chưa hết cảm giác lâng lâng và đầy khí thế trong không khí hào hùng của lịch sử nước Nga vĩ đại, chúng tôi lại sang trọng cảm giác xúc động hết sức khi được nhìn thấy bút tích của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nguyên Tổng bí thơ Lê Duẩn, nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng và những nhà lãnh đạo khác của Việt Nam được ghi trong cuốn sổ lưu niệm của tàu.
Thuyền trưởng Egorev đã có mấy lần được lên bờ. Đặc biệt, nơi đây vẫn còn lưu giữ bút tích của chủ toạ Hồ Chí Minh, nguyên Tổng bí thơ Lê Duẩn, nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng và những nhà lãnh đạo khác của Việt Nam. Kể từ năm1956 đến nay đã có 28 triệu lượt khách tham quan tàu chiến Rạng Đông.
Ngày 26. Cả thị thành St Peterburg rộng lớn là vậy, nhưng mọi ngóc ngách Liên đều biết và hiểu tường tận từng chi tiết lịch sử của những di tích trong lòng đô thị. 5. 1900, Hải quân Nga đã hạ thủy con tàu đồ sộ có tải trọng 6. Quãng thời kì này được trình bày kỹ trong những trang nhật ký xăm của vị thầy thuốc trên con tàu là Kravchenko và thuyền trưởng Egorev chỉ huy tàu tuần dương.
Thứ tô điểm độc nhất là hai chục cây dừa. Các cửa hàng bán đồ lưu niệm ăn theo chiến hạm Rạng Đông.
Với những người thông suốt tiếng Nga, khi vào tham quan chiến hạm sẽ phải trả thêm một khoản tiền dịch vụ cho người chỉ dẫn bên trong, tuy nhiên chúng tôi đã có cô bạn Việt Nam làm thông ngôn nên đi đến đâu cũng được giới thiệu và tìm hiểu lịch sử cặn kẽ của chiến hạm bằng tiếng mẹ đẻ của mình. Từ năm 1948, chiến hạm Rạng Đông được neo đậu trên sông Neva và trở nên một chi nhánh của Bảo tàng Hải quân Trung ương.
