Cần cơ chế giảm nghèo hay bền vững

Ông Đạt cùng con gái và cháu ngoại là nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin. Phú Thọ là tỉnh miền núi, trung du, với số dân hơn 1,4 triệu người. Tỷ lệ số dân sống ở nông thôn, vùng núi chiếm khoảng 85%, trên địa bàn tỉnh có 28 dân tộc, dân tộc thiểu số chiếm 14,11% số dân toàn tỉnh. Cũng như nhiều tỉnh, tỉnh thành trong cả nước, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Phú Thọ có khá đông thanh niên khởi hành chống chọi bảo vệ giang sơn. Chính vì thế, sau chiến tranh, cả tỉnh có hơn 7.446 người là nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin. Số bị ảnh hưởng trực tiếp là 4.242 người, bị ảnh hưởng gián tiếp là 3.224 người. Nhằm cải thiện đời sống kinh tế cho hộ nạn nhân chất độc da cam nghèo nâng cao thu nhập, tạo công ăn việc làm ổn định, lâu dài, góp phần xóa đói, giảm nghèo, Quỹ Nạn nhân chất độc da cam (Hội Chữ thập đỏ Việt Nam) đã chọn Cẩm Khê, một huyện miền núi nghèo của tỉnh Phú Thọ có 542 người là nạn nhân chất độc da cam, trong đó số bị ảnh hưởng trực tiếp là 283 người, số bị gián tiếp là 259 người, để xây dựng điểm dự án "Cải thiện đời sống nạn nhân da cam nghèo và gia đình thông qua việc cung cấp quỹ nảy sinh thu nhập hoặc kế hoạch việc làm". Chủ toạ Hội Chữ thập đỏ huyện Cẩm Khê Nguyễn Văn Minh cho biết: Ngay khi khai triển dự án, cán bộ Hội Chữ thập đỏ Việt Nam kết hợp chính quyền, cùng các đoàn thể ở địa phương, chọn lọc những nội dung hiệp đặc điểm của từng đối tượng cần viện trợ. Tổ chức tập huấn cho các cán bộ Hội Chữ thập đỏ tỉnh, huyện, xã về quản lý, khảo sát điều tra lập dự án và lập hồ sơ tuyển lựa đối tượng hưởng lợi một cách chuẩn xác, công khai, minh bạch. Song song, cử cán bộ kết hợp cán bộ Chữ thập đỏ tỉnh, huyện, xã mở lớp tập huấn về hoạt động sinh kế, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào phát triển kinh tế cho các gia đình trong dự án. Trong quá trình thực hiện dự án, có điều chỉnh, bổ sung các phương án hợp thực tại. Chúng tôi đến thăm gia đình ông Hoàng Hữu Đạt, ở thôn Đồng Minh, xã Đồng Cam, huyện Cẩm Khê (Phú Thọ), một trong những gia đình có cảnh ngộ khó khăn của xã Đồng Cam, bởi ông Đạt có hai người con bị ảnh hưởng chất độc da cam. Năm 1967, ông xuất hành nhập ngũ và cùng đơn vị được điều vào tham gia trận mạc Tây Nguyên. Sơn hà hợp nhất, năm 1976 ông trở về địa phương và lập gia đình. Tuần tự năm người con của ông ra đời, nhưng trong số đó cô con gái thứ hai Hoàng Thị Hoa và người con trai thứ ba, Hoàng Văn Hoàn bị nhiễm chất độc da cam/đi-ô-xin từ ông, với triệu chứng chân bị sùi mụn, đi lại khó khăn. Dẫn chúng tôi về thăm căn nhà cấp bốn tuềnh toàng của vợ, chồng chị ở sâu trong thôn, chị Hoa kể: Lúc đầu tôi không nghĩ chất độc da cam/đi-ô-xin lại ảnh hưởng nặng nề đến thế, chỉ đến khi lớn lên lập gia đình và sinh con, tôi mới thấy rõ tác hại của chất độc da cam ảnh hưởng trực tiếp đến các con. Năm 1998, vợ chồng chị Hoa sinh được một cháu gái khỏe mạnh, đó là niềm hạnh phúc lớn lao của cả gia đình. Trong lần sinh tiếp, chị Hoa sinh đôi, nhưng một đứa con chỉ sống được mười ngày thì mất, do bị dị tật. Người con kia càng lớn sức khỏe càng yếu, mỗi năm vợ, chồng chị lại phải đưa con đi điều trị từ hai đến ba lần và mỗi lần khoảng ba tháng cùng số tiền thuốc hằng ngày tốn gần 100 nghìn đồng. Để có tiền thuốc, tiền học cho các con, chồng chị ngoài làm đồng, anh còn tranh thủ đi phụ xây dựng. Tình cảnh gia đình ông Vi Kim Bảng, ở khu 6, xã Đồng Cam cũng khó khăn, bản thân ông bị nhiễm chất độc da cam/đi-ô-xin tại trận mạc B2, B3, con gái út của ông bị bệnh suy tủy sống. Ông Bảng thổ lộ: Trở về địa phương tuy gia đình tôi cũng được chính quyền, địa phương quan tâm viện trợ, bản thân tôi được hưởng chế độ là nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin, nhưng giờ đây tuổi cũng đã cao, sức khỏe yếu không còn khả năng dự làm việc nặng, nên cuộc sống cũng khó khăn, nhất là hằng tháng phải lo thuốc cho hai bố con. Dự án về, gia đình tôi được chọn để hỗ trợ vốn, tôi rất mừng. Có tiền tôi đầu tư mua một con bò về chăn thả, việc này hiệp sức khỏe của tôi, mà sau vài năm nó sản xuất là gia đình tôi có lãi, có vốn tiếp chuyện đầu tư sinh sản. Bàn bạc ý kiến với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND huyện Cẩm Khê Đỗ Xuân Sinh cho biết: Cẩm Khê là huyện có tỷ lệ nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin cao nhất của tỉnh, nhiều hộ có từ ba đến bốn người là nạn nhân chất độc da cam, tình cảnh của họ rất khó khăn bởi sức khỏe bị suy giảm, khả năng lao động yếu, trong khi đó vẫn phải duy trì cuộc sống, sinh hoạt. Việc Quỹ Da cam (Hội Chữ thập đỏ Việt Nam) kết hợp Hội Chữ thập đỏ tỉnh, huyện tổ chức dự án cải thiện đời sống nạn nhân da cam nghèo và gia đình là rất phù hợp. Duyệt y dự án, người dân tìm được việc làm hợp sức của mình, có thu nhập, qua đó góp phần cùng địa phương thực hành đích xóa đói, giảm nghèo vững bền. Bài và ảnh: TRỊNH SƠN