Ở giác độ chính sách, pháp luật, Quốc hội đã ban hành Luật NCT, Chính phủ cũng đã ban hành Kế hoạch hành động đối với NCT, nhiều Bộ, ngành với chức năng của mình đã ban hành các chính sách bảo vệ lợi quyền của NCT… Tuy nhiên, theo ông Tân, nhận thức và hành vi của người dân và các Bộ, ngành về vấn đề liên quan đến NCT còn rất hạn chế (mới dừng lại ở mức coi sóc sức khỏe NCT); quan niệm thiên lệch cho rằng NCT là gánh nặng của từng lớp; hệ thống an sinh từng lớp chưa đáp ứng nhu cầu chăm chút sức khỏe NCT; nghiên cứu về vấn đề già hóa chưa nhiều, lẻ tẻ; vấn đề NCT chưa được lồng ghép vào việc hoạch định, xây dựng chính sách ở Việt Nam
Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số, hay nói cách khác dân số Việt Nam đang già. Ngoài ra, không ít NCT sống độc thân, cuộc sống còn nhiều khó khăn.
Để giải quyết được vấn đề già hóa dân số là một việc làm không đơn giản. Lý do của việc dân số nước ta già nhanh như thế, theo TS Trọng lý giải là do số lượng, tỷ lệ trẻ con càng ngày càng giảm xuống, trong khi đó số lượng NCT Việt Nam lại tăng lên một cách chóng vánh, tuổi thọ ngày một tăng cao.
Giả dụ nhiều quốc gia trên thế giới và khu vực đã và đang giải quyết vấn đề này thì Việt Nam mới chỉ bắt đầu triển khai. Theo khuyến nghị của ông Nguyễn Văn Tân, trước mắt chúng ta phải kìm hãm quá trình già hóa dân số bằng cách duy trì mức sinh đạt được bây giờ xung quanh mức sinh thay thế (mỗi cặp vợ chồng sinh 1-2 con); đồng thời tìm mọi cách để thích ứng với sự già hóa dân số bằng hệ thống chính sách để phát huy vai trò của NCT, tạo việc làm hiệp cho NCT, đặc biệt phát huy vai trò của NCT trong việc nghiên cứu khoa học, giảng dạy… Muốn vậy, phải đẩy mạnh giáo dục truyền thống, giáo dục nhận thức về vấn đề săn sóc NCT, khuyến khích phát triển mô hình ông bà coi ngó con cháu, đảm bảo an sinh xã hội NCT; mở rộng trợ cấp cho NCT; mở rộng và đa dạng hóa các loại hình coi sóc sức khỏe NCT; chủ động xây dựng mô hình thân thiện với NCT (thực tiễn giờ từ việc xây dựng các khu chung cư đến chỗ đi bộ sang đường chúng ta vẫn chưa tính đến đối tượng NCT); đẩy mạnh nghiên cứu để có một cơ sở dữ liệu bài bản và cụ thể về NCT… Đoan Trang.
“Tăng tốc” chính sách Tốc độ dân số già quá nhanh đã và đang đẩy chúng ta vào tình thế khôn xiết khó khăn. Trong 50 năm qua, tuổi thọ người Việt Nam tăng 33 tuổi, từ 40 tuổi (năm 1960) lên 73 tuổi (năm 2010).
Nhưng không ngờ chỉ sau đó 2 năm, vào năm 2011 tỷ lệ NCT ở Việt Nam trên 65 tuổi đã đạt 7%; tỷ lệ NCT từ 60 tuổi trở lên đã đạt 10%. Nhóm dân số từ 15-64 tuổi hiện đang trong độ tuổi cần lao, trong 5-10 năm tới sẽ “đẩy lên” thành NCT, do đó lực lượng này sẽ chiếm một tỷ trọng lớn hơn rất nhiều. Thực tiễn, ông Nguyễn Văn Tân - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho hay, ngày nay có tới gần 70% NCT sống ở nông thôn; số NCT có lương hưu chỉ chiếm khoảng 1/4, phần đông sống với con cháu, phụ thuộc vào con cháu nên cuộc sống của họ rất khó khăn.
Vì sao già hóa nhanh? Theo TS Dương Quốc Trọng - Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ), sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, Tổng cục Thống kê dự báo phải đến năm 2017 Việt Nam mới bước vào thời đoạn già hóa dân số, nghĩa là tỷ lệ người trên 65 tuổi đạt 7%). Trong khi thế giới chỉ tăng 21 tuổi (tuổi 1906-2010, ứng 47 – 68 tuổi).
