'Phái sinh' Phố Phái bằng Digital Art

Triển lãm Ám ảnh cuộc sống của họa sỹ Nguyễn Đức Lợi diễn ra tại Art Tunnel (số 6 Hàng Trống, Hà Nội) từ ngày 15/7 tới ngày 30/7. Họa sỹ Nguyễn Đức Lợi “Nhà siêu mỏng” trong tranh Phố Phái Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Hà Nội, không sống được bằng tranh, lại quyết không vẽ tranh nhái để kiếm sống, Nguyễn Đức Lợi chuyển sang làm đồ họa. Quyết liệt trong việc chống nhái tranh đến vậy, song một ngày, Nguyễn Đức Lợi quyết định vẽ lại tranh phố Phái. “Việc sáng tác bước đầu đẵn là “copy” và “paste” bằng Photoshop. Trước tiên, tôi download bít tất tranh cụ Phái về Ipad. Sau đó kĩ càng cắt từng ngôi nhà, từng cái cột điện rồi dán vào phông trắng trên máy theo bố cục có sẵn trong đầu.”- Anh Lợi nói Anh Lợi cho biết thêm: “Khi những ngôi nhà đã xuất hiện đầy đủ theo ý tôi, tôi bắt đầu vẽ thêm những chi tiết mới và đổ màu. Đây không phải là đánh cắp tranh vô đạo đức nghề, mà đó là sáng tạo với chất liệu của các bậc tiền bối. Rút cuộc tôi hoàn thiện tranh trên Ipad và vẽ lại trên toan đem đi triển lãm”. Quả thật, tranh phố Hà Nội của Nguyễn Đức Lợi có nhiều nét mới ưa. Vẫn có đó những ngôi nhà xô nhau trong tranh cụ Phái song những nhà siêu mỏng, những ban công đua ra ngoài đường đã xuất hiện. Màu thâm nâu hoài niệm xưa cũng được thay bằng màu sắc sặc sỡ của đủ ánh đèn, biển quảng cáo, biển nhà nghỉ… Hơn thế, nền trời Hà Thành không còn bảng lảng những vầng mây u ẩn như tranh cụ Phái. Thay vào đó, Hà Nội nghe đâu không còn đường chân trời. Mọi tầm nhìn đều bị chắn ngang bởi những nhà tòa cao ốc khổng lồ. Lý giải cho việc dùng toàn đường kẻ dọc chắn hết bầu trời làm nền tranh (những kẻ dọc để vẽ những nhà cao tầng, những ánh đèn thành thị đầy ám ảnh) Lợi thở than: “Chúng diễn đạt tên gọi của triển lãm “Ám ảnh từ cuộc sống”. Nghiệp nghệ thuật lại theo nghề công nghệ cũng khiến tôi cực đoan hơn nữa. Tôi thấy tỉnh thành này hồ như còn toàn những đường thẳng của những lối vào phố cổ bé xíu; đường thẳng của khối nhà đồ sộ cứng nhắc, thiếu nghệ thuật, bó không gian; đường thẳng của bàn phím, những thanh công cụ máy tính chán ngán…”. “Nói như một ai đó, tình trạng Hà Nội bây chừ là cái hay thì không mới, cái mới lại chưa hay.”- Họa sĩ Nguyễn Đức Lợi san sẻ. Thế hệ người Hà thành Facebook Ngoài những bức tranh cảnh quan Hà Nội 1.001 năm văn hiến, Phong cảnh Hà Nội 1003 năm văn hiến, Tháp rùa, Ô Quan Chưởng… vẽ khung cảnh Hà Nội, Nguyễn Đức Lợi còn tiếp cận Hà Nội ở một góc cạnh khác. Đó là người Hà Nội và lối sống mới. Triển lãm không xuất hiện bất cứ một người Hà Nội cụ thể nào trong tranh, song với việc nhấn mạnh mạng xã hội, Nguyễn Đức Lợi muốn phản ánh và cảnh tỉnh người Hà thành về việc đang bị ám ảnh và lệ thuộc quá nặng “thứ phù phiếm” này. Bức tranh Phong cảnh Hà Nội 1.001 năm văn hiến với những ngôi nhà được ghép từ tranh Phố Phái Lợi minh chứng thêm: Bức tranh Em bé Napalm được tôi vẽ lại từ bức ảnh cùng tên của nhà báo Nick Út và thêm chiếc xắc nhỏ có hình mèo Kitty cũng trình diễn.# Điều đó. Đành rằng những điều đã diễn ra rất đau thương nhưng những ký ức về chiến tranh của dân tộc đáng phải nhớ thì chúng ta lại quên. Giữa mèo Kitty và Em bé Napalm , tôi đoan chắc, đại bộ phận người Hà Nội biết đến mèo Kitty nhiều hơn. Điều này lố bịch chẳng kém gì ta chóng quên đi những nhếch nhác chưa được hoàn thiện của Hà Nội đời thực mà ru ngủ nhau bằng những hình ảnh long lanh, nhóng nhánh của Hà Nội trên… Facebook”- Lợi san sẻ. Theo ý kiến của Lợi, sử dụng Facebook thái quá là thảm họa. Dùng smartphone thẳng tắp khiến mọi người xa nhau. Nhưng chính con người được bạn bè đánh giá là “si mê Hà Nội tới cực đoan” này, cũng đang “than trời” về một Hà Nội giao thời bằng tranh vẽ qua Ipad. Và có lẽ, anh là người điển hình cho người thế hệ người Hà Nội hiện nay, một thế hệ thích thay đổi, nhưng ghét cái mới. Làm tác phẩm phái sinh vì tình ái Hà Nội “Tôi chưa xem triển lãm nên chưa thể đánh giá gì về những bức tranh “phái sinh” từ những tác phẩm của cha mình. Thực tiễn, việc “phái sinh” tranh từ những tác phẩm của những tác giả nổi danh trên thế giới như Picasso, Leonardo de Vinci... Là chuyện thường ngày. Việc tác giả trẻ “phái sinh” lại tranh của bố tôi cũng xuất hành từ tình ái Hà Nội và nhã ý chia sẻ với mọi người. Duy có điều, nếu tác giả hỏi ý kiến gia đình trước sẽ hay hơn.”- Ông Bùi Thanh Phương, con trai cố họa sỹ Bùi Xuân Phái san sẻ với TT&VH. Phạm Mỹ Thể thao & Văn hóa